Η ΘΕΑ ΔΗΜΗΤΡΑ - GODDESS DIMITRA

Φώτο 01: Η Θεά Δήμητρα

Η γέννηση της Δήμητρας

Η Δήμητρα ήταν μια από τις μεγαλύτερες θεότητες των αρχαίων Ελλήνων.
Την λάτρευαν ως θεά της γεωργίας, καθώς πίστευαν ότι προστάτευε ιδιαίτερα τους καρπούς της γης. Ήταν κόρη του Κρόνου και της Ρέας και αδελφή του Δία. Έπαθε και αυτή ότι έπαθαν και οι αδελφές της, Ήρα και Εστία: θύμα της κακής συμπεριφοράς του πατέρα της, που την είχε καταπιεί, είδε ξανά το φως της ημέρας όταν ο Δίας νίκησε τον Κρόνο.
Σύμφωνα με το μύθο ενώθηκε με τον Δία. Από την ένωση αυτή γεννήθηκε η κόρη της Περσεφόνη. Η Δήμητρα θεωρείται επίσης μητέρα του Πλούτου, τον οποίο γέννησε μετά την ένωσή της με τον Ιασίωνα.

Η αρπαγή της Περσεφόνης

Η Περσεφόνη ήταν η αγαπημένη κόρη της θεάς Δήμητρας, που γεννήθηκε από την ένωσή της με τον Δία. Μεγαλώνοντας η Περσεφόνη έγινε μια πολύ όμορφη κοπέλα.
Μια μέρα την είδε ο Άδης, ο θεός του Κάτω Κόσμου και την αγάπησε. Γνωρίζοντας όμως την αγάπη της Δήμητρας για την κόρη της, ήταν σίγουρος ότι δεν θα της επέτρεπε να ζήσει στον Κάτω Κόσμο. Αποφάσισε λοιπόν να την κλέψει και ζήτησε τη βοήθεια του Δία για να το πετύχει.
Μια μέρα που η Περσεφόνη μάζευε λουλούδια μαζί με τις φίλες της, είδε ξαφνικά έναν τεράστιο νάρκισσο. Ο νάρκισσος αυτός ήταν ένα πανέμορφο λουλούδι, που η ευωδιά του γέμιζε τον ουρανό, τη γη και τη θάλασσα. Βλέποντάς τον η Περσεφόνη, έσκυψε να τον κόψει. Τότε άνοιξε η γη, πετάχτηκε ο Άδης και την άρπαξε. Την έβαλε αμέσως πάνω στο άρμα του που το έσερναν αθάνατα άλογα και την πήγε στο υπόγειο βασίλειό του.

Ο θυμός της Δήμητρας

Όταν η Δήμητρα έμαθε για την αρπαγή της Περσεφόνης, αναστατώθηκε και άρχισε να ψάχνει.
Μάταια όμως γιατί κανένας, ούτε άνθρωπος ούτε θεός, δεν θέλησε να της αποκαλύψει ποιός πήρε την κόρη της. Μετά από πολλές μέρες ο Ήλιος την λυπήθηκε και της φανέρωσε την αλήθεια. Εκείνη θύμωσε, κλείστηκε στο ναό της και αρνήθηκε να δει θεούς και ανθρώπους. Ήρθε τότε μια δύσκολη χρονιά. Η γη γνώρισε τον θυμό της θεάς που δεν άφηνε να φυτρώσει τίποτα.
Οι άνθρωποι υπέφεραν από την πείνα. Βλέποντας την κατάσταση αυτή ο Δίας επενέβει και έστειλε μήνυμα στον Άδη με τον Ερμή, περιγράφοντας την καταστροφή. Ο Άδης δέχτηκε την πρόταση του βασιλιά των θεών να επιτρέψει στην Περσεφόνη να γυρίσει στον Πάνω Κόσμο. Πριν να φύγουν όμως της έδωσε να φάει ένα σπυρί ρόδι.
Όταν συναντήθηκαν μητέρα και κόρη, μετά από τον πρώτο ενθουσιασμό, η Δήμητρα ρώτησε την Περσεφόνη αν έφαγε κάτι στον Κάτω Κόσμο. Της εξήγησε ότι αν συνέβη αυτό, τότε ήταν υποχρεωμένη να περνά το ένα τρίτο του χρόνου της εκεί.
Όταν έμαθε για το ρόδι και μη έχοντας άλλη επιλογή, η Δήμητρα συμφώνησε να μένει η κόρη της τέσσερις μήνες στον Άδη και οκτώ μήνες μαζί της, στον Πάνω Κόσμο.
Έτσι εξηγούσαν οι αρχαίοι Έλληνες τις αλλαγές του χρόνου. Τον χειμώνα που δεν φυτρώνει τίποτε, η Δήμητρα είναι λυπημένη που δεν έχει κοντά της την κόρη της. Αντίθετα όταν την έχει δίπλα της είναι χαρούμενη και φέρνει την Άνοιξη, το Καλοκαίρι και το Φθινόπωρο.

Δήμητρα και Μετάνειρα

Όταν η Δήμητρα έμαθε για την αρπαγή της κόρης της, αρνήθηκε να μείνει στον Όλυμπο και έφυγε για να μείνει με τους ανθρώπους. Μεταμορφώθηκε για να μην την γνωρίσουν και άρχισε να περπατά μέχρι που έφτασε στην Ελευσίνα.
Εκεί που καθόταν δίπλα στο πηγάδι Παρθένιο, είδε να έρχονται οι τέσσερις κόρες του βασιλιά της Ελευσίνας Κελεού: η Καλλιδίκη, η Κλησιδίκη, η Δημώ και η Καλλιθόη. Οι κοπέλες τη ρώτησαν τι της συμβαίνει και η Δήμητρα τους είπε ότι τάχα την είχαν αρπάξει πειρατές απ’ την πατρίδα της την Κρήτη. Τους είπε ακόμη ότι αυτή κατάφερε να ξεφύγει και τους ζήτησε δουλειά.
Οι κοπέλες το είπαν στη μητέρα τους Μετάνειρα και αυτή δέχθηκε να την πάρει ως τροφό του νεογέννητου γιού της. Η Δήμητρα πήγε στο παλάτι και καθώς έσκυψε το κεφάλι της στο κατώφλι για να μην χτυπήσει στο δοκάρι, μια λάμψη φώτισε τις πόρτες. Η Μετάνειρα σηκώθηκε τότε από την θρόνο της και την παρακάλεσε να καθίσει. Η Δήμητρα ανέλαβε να μεγαλώσει τον Δημοφώντα, που τον αγάπησε σαν δικό της παιδί και σκόπευε να τον κάνει αθάνατο.

Η Μετάνειρα, που δεν εμπιστευόταν το γιό της σε κανέναν άλλο, κοίταζε κρυφά τι έκανε η Δήμητρα. Η θεά που το κατάλαβε, οργίστηκε και είπε:

"Αυτό το παιδί δε θα φοβόταν γηρατειά κι ούτε θάνατο.
Θα γινόταν άξιο ν’ απολαύσει αιώνιες τιμές.
Τώρα όμως δεν θα το γλυτώσει κανείς απ’ τον θάνατο και τις Μοίρες".

Η λατρεία της Δήμητρας

Προς τιμή της Δήμητρας, της θεάς της γεωργίας, γίνονταν πολλές γιορτές. Η κυριότερη ήταν τα Ελευσίνια, που κατά τον Αριστοτέλη, ήταν οι αρχαιότεροι αγώνες απ’ όσους καθιερώθηκαν στην Ελλάδα.
Αρχικά γίνονταν κάθε πέντε χρόνια και μετέπειτα κάθε τρία χρόνια. Ήταν μια πολύ απλή γιορτή, χωρίς καμιά μυστηριώδη τελετουργία. Σκοπός ήταν να ευχαριστήσουν τη θεά που τους έμαθε να καλλιεργούν τη γη.
Στην αρχή γίνονταν μόνο γυμνικοί αγώνες. Αργότερα προστέθηκαν μουσικοί και ιππικοί αγώνες. Το έπαθλο ήταν μερικά μέτρα κριθάρι.
Μια άλλη σημαντική γιορτή προς τιμή της θεάς Δήμητρας ήταν τα Θεσμοφόρια. Ο Ηρόδοτος σημειώνει γι’ αυτά:

"Τις τελετουργίες αυτές τις έφεραν από την Αίγυπτο
οι κόρες του Δαναού και τις δίδαξαν στους Πελασγούς".

Στα Θεσμοφόρια συμμετείχαν μόνο παντρεμένες γυναίκες και διαρκούσαν τρεις μέρες. Την πρώτη μέρα ήταν η πομπή, τη δεύτερη η νηστεία και την τρίτη τα Καλλιγένεια, το γλέντι.
Σ’ όλη τη διάρκεια της γιορτής, οι γυναίκες που συμμετείχαν έπρεπε να μένουν μακριά από κάθε σαρκική επαφή. Στα Θεσμοφόρα οι γυναίκες παρακαλούσαν τη θεά να κάνει γόνιμους την φύση και τους ανθρώπους.

©+® Dilaz 2008